Χρειάζεται κατ’ αρχήν να πούμε ότι τίποτε δεν γίνεται στην Αγία μας Εκκλησία άσκοπα και άστοχα.
Τίποτε δεν είναι υπερβολικό, ξερός τύπος, χωρίς σημασία, νόημα και ουσία.
Έτσι, τόσο το άναμμα του κεριού, όσο και το άναμμα του καντηλιού έχει νόημα και δεν πρέπει να γίνεται μηχανικά από τον Χριστιανό.
Πίσω από την πράξη αυτή κρύβεται βαθύτατος συμβολισμός.
Οι έξι συμβολισμοί του Κεριού
Ο Άγιος Συμεών Θεσσαλονίκης μας λέει ότι το κερί που ανάβουμε έχει έξι συμβολισμούς:
- Την καθαρότητα της ψυχής μας, γιατί είναι κατασκευασμένο από καθαρό κερί μέλισσας.
- Την πλαστικότητα της ψυχής μας, μια και εύκολα πάνω του μπορούμε να χαράξουμε οτιδήποτε.
- Την Θεία Χάρη, επειδή το κερί προέρχεται από τα άνθη που ευωδιάζουν.
- Την θέωση, στην οποία πρέπει να φθάσουμε, επειδή το κερί ανακατεύεται με τη φωτιά και της δίνει τροφή.
- Δείχνει το Φως του Χριστού, καθώς καίει και φωτίζει στο σκοτάδι.
- Την Αγάπη και την Ειρήνη που πρέπει να χαρακτηρίζουν κάθε Χριστιανό, επειδή το κερί καίγεται όταν φωτίζει, αλλά και παρηγορεί τον άνθρωπο με το φως του μέσα στο σκοτάδι.
Ανάβοντας κερί χρειάζεται να θυμόμαστε ότι πρέπει να ζούμε μέσα στο φως που πήραμε με την βάπτισή μας.
Γι’ αυτό τη βάπτιση την ονομάζουμε και Φώτισμα.
Γι’ αυτό και στη διάρκεια της βαπτίσεως κρατάμε αναμμένες λαμπάδες.
Το φως αυτό είναι το πυρ της Πεντηκοστής, το φως του Αγίου Πνεύματος.
Και το φως αυτό ανανεώνεται μέσα μας στην ψυχή μας, κάθε φορά που συμμετέχουμε στη Θεία Λειτουργία και κάθε φορά που κοινωνούμε και προσευχόμαστε.
Το άναμμα του Καντηλιού
Το άναμμα του καντηλιού ενέχει τον συμβολισμό ότι προσφέρεται ως θυσία σεβασμού και τιμής προς τον Θεό και τους Αγίους του.
Συμβολίζει επίσης, το φως του Χριστού που φωτίζει κάθε άνθρωπο, καθώς επίσης συμβολίζει και το γνωστό παράγγελμα του Κυρίου μας ότι πρέπει να είμαστε, οι χριστιανοί, τα φώτα του κόσμου.
Το κερί, καθώς καίγεται, φωτίζει το περιβάλλον του.
Έτσι και ο συνειδητός χριστιανός, όταν θυσιάζεται για την αγάπη του Θεού, φωτίζει τους συνανθρώπους του και τους δείχνει τον δρόμο της σωτηρίας.
Το λάδι του Καντηλιού
Όπως γράφει ο Άγιος Συμεών Θεσσαλονίκης:
- Το έλαιον, το λάδι δηλαδή που καίει στα καντήλια μας είναι “τον του Θεού υπεμφαίνει έλαιον”.
- Το έλεος του Θεού που φανερώθηκε, όταν η περιστερά του Νώε επέστρεψε στην Κιβωτό για να σημάνει την παύση του κατακλυσμού, έχοντας στο ράμφος της κλάδο ελαίας.
- Ο Ιησούς, καθώς προσευχόταν εκτενώς, εμπότιζε με τους θρόμβους του ιδρώτος του την ελιά, κάτω από τα κλαδιά της οποίας γονάτισε την μαρτυρική εκείνη νύχτα, στο Όρος των Ελαιών.
Βέβαια, όλοι ξέρουμε πως απείρως ανώτερος του υλικού φωτισμού είναι ο εσωτερικός, αγιοπνευματικός φωτισμός.
Το λάδι συμβολίζει το άπειρο έλεος του Θεού, αλλά και τα κανδήλια συμβολίζουν την Εκκλησία που είναι μεταδοτική Θείου ελέους και φωτιστική.
Συμβολίζουν βέβαια τους ίδιους τους Αγίους που το Φως τους έλαμψε, κατά το λόγο του Κυρίου:
«Οὕτω λαμψάτω τό φῶς ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὅπως ἴδωσιν ὑμῶν τά καλά ἔργα καί δοξάσωσι τόν πατέρα ὑμῶν τόν ἐν τοῖς οὐρανοῖς» (Ματθ. 5, 16)«Έτσι να λάμψει το δικό σας φως μπροστά στους ανθρώπους, για να δουν τα καλά σας έργα και να δοξολογήσουν τον ουράνιο Πατέρα σας»
Γιατί πρέπει να ανάβουμε το Καντήλι;
Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους πρέπει οι Ορθόδοξοι να ανάβουμε το καντήλι, όπως για παράδειγμα να μας θυμίζει:
- Την ανάγκη για προσευχή.
- Ότι ο Χριστός είναι το μόνο αληθινό Φως και η πίστη σε Αυτόν είναι Φως.
- Ότι η ζωή μας πρέπει να είναι φωτεινή.
- Ότι, όπως το καντήλι απαιτεί το δικό μας χέρι για να ανάψει, έτσι και η ψυχή απαιτεί το χέρι του Θεού, τη Χάρη Του δηλαδή.
- Ότι πρέπει το θέλημά μας να καεί και να θυσιαστεί για την αγάπη προς το Θεό κ.α.
Εννοείται, βέβαια, ότι το λάδι των καντηλιών πρέπει να είναι ελαιόλαδο και μάλιστα όσο το δυνατόν καλύτερης ποιότητος.
Άλλωστε, όπως ο Κύριος προσευχήθηκε στο κήπο των Ελαιών έτσι και ο ναός με τα κανδήλια μετατρέπεται σε νέο κήπο του ελέους (λαδιού), αλλά και Ελέους Θεϊκού.
Το λάδι των κεριών και των κανδηλιών μας θυμίζει την ευσπλαχνία του Θεού και το φως που πρέπει να έχει η ζωή μας, να είναι Φωτεινή και Αγία.
Το αγνό κερί που παράγεται από παρθένες μέλισσες συμβολίζει την ανθρώπινη φύση του Χριστού η οποία προήλθε από την πάναγνη και παρθένο Μαριάμ.
Το τρικέρι του επισκόπου συμβολίζει την Αγία Τριάδα, ενώ το δικέρι τις δύο φύσεις του Χριστού.
Τα κεριά ή οι λαμπάδες που ανάβουμε στη Βάπτιση συμβολίζουν το πνευματικό Φως που λαμβάνει ο νεοφώτιστος.
Τα κεριά της κηδείας, του τάφου και των μνημόσυνων συμβολίζουν το φως του Χριστού, στον οποίο ευχόμαστε να εισέλθει ο αποθανών.
Ο Πολυέλαιος συμβολίζει την θριαμβεύουσα Εκκλησία των Ουρανών.
Τα κεριά ή τα κανδήλια του συμβολίζουν τους Αγίους.
Στις μεγάλες γιορτές στις Ιερές Μονές σείουν τον Πολυέλαιο, για να φανερώσουν ότι και οι άγιοι στα επουράνια συνεορτάζουν και συγχορεύουν με την επίγεια Εκκλησία του Χριστού.
